Kim krizde?

Pazar araştırma şirketi GfK’nın Tüketici Teknolojisi Ürünleri Pazarı (Temax) verilerine göz attığımızda ilginç rakamlarla karşılaşıyoruz. Ülkemizin aylık ortalama teknoloji harcaması 3.1 milyar TL. Bu rakam 2015 Mart ayı sonu itibariyle 1.1 milyar Euro’ya denk geliyor. Bir de bu rakamın 4 yıl öncesine göre iki katına çıktığını dikkate aldığımızda ülkemizle gurur duymamak elde değil. Sözün özü biz teknolojiye ayda 14 Euro harcıyoruz.

Fakat biz diyelim gazetecilik dürttü siz deyin şeytan… Tuttuk ülkemizin rakamlarını bir çok konuda hani derler ya çiş yarıştırdığımız Yunanistan’ın rakamlarıyla karşılaştırdık. Sonuç mu? Okuyun, hep birlikte karar verelim.

1.1 milyar Euro’yu aşan harcamayı biz 77.5 milyonluk bir nüfus ile yapıyoruz. Her ne kadar son yıllarda aylık teknoloji harcamamız çift haneli büyüse de bugün itibariyle hâlâ kişi başına 14 Euro civarında. Battı denilen Yunanistan’da teknoloji harcaması son dört yılda yüzde 15 civarında küçülmüş. 2015 Mart ayı sonu itibariyle Yunanlılar 497 milyon Euro harcama yapmış. Bu harcamayı 11 milyonluk nüfusu olan bir ülke yapmış. Kişi başına teknoloji harcaması aylık 15.5 Euro. Yani bize hâlâ 1.5 Euro fark atmış durumdalar.

Bu sonuçların sebebi nedir dersiniz? Tek bir kelime ile cevap verebilirim: Ar-Ge. Bunu biraz açarsak karşımıza yine tek bir kelime çıkıyor: Yazılım.

Rakamlarla konuşalım. Ülkemizde kişi başına yıllık Ar-Ge harcaması 94 dolar. Ülkemiz bilişim pazarının büyüklüğü TÜBİSAD verilerine göre 2014 yılı sonu itibariyle 64.9 milyar TL (24.6 milyar Euro). Bunun 6.3 milyar TL’si (2.2 milyar Euro) yazılım için harcanmış. Yani kişi başına yılda 29 Euro harcamışız. Yunanistan’da kişi başına yıllık Ar-Ge harcaması 157 dolar. Yani bizden 63 dolar daha fazla.

Yani, 77.5 milyonluk Türkiye 24.6 milyar Euro’luk bir toplam pazara ulaşabilmişken, 11 milyonluk Yunanistan’da ise bu rakam 17 milyar Euro’yu aşmış. Ve… Yine, yani, Yunanistan’da bilişim pazarının büyüklüğü kişi başına 1.600 Euro. Ülkemizde ise 317 Euro. Acı ama gerçek olan şu: Beş Türk bir Yunan ediyor.

Türkiye’nin toplam ihracatı Yunanistan’ı kaça katlıyor varın siz hesap edin ama… Türkiye’nin toplam ihracatı içinde ileri teknoloji ürünlerinin payı yüzde 2. Yunanistan’ın ise yüzde 8.

Sonuç olarak Yunanistan’da ekonomik kriz var. İnsanlar bankalardan paralarını çekemiyor. Kredi kartları ve diğer online ödeme sistemleri çalışmıyor. Hiçbir mobil mağazadan ücretli uygulama indirilemiyor. Yunanlılar sanal para birimi Bitcoin’e yönelmiş durumda. Fakat yukarıda yazdığımız rakamlarda gerçek.

Bizim bilişim sektörünün oyuncuları ile siyasi karar vericileri umarım bu rakamları iyi değerlendirir ve akılcı yorumlarlar. Yoksa kimin krizde olduğunu zamanı geldiğinde çok acı bir şekilde öğreniriz.

(Bu yazının bir kısmı 31 Temmuz 2015 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)