3G ne olur?

Mayıs ayında yapılacakken politik gündem sebebiyle 7 Eylül’e ertelenen 3G ihalesi şayet bir aksilik olmazsa bu sefer yapılacak gibi görünüyor. Gerçi Telekom Teknik Elemanlar Derneği, Telekomünikasyon Kurumu’nun, üçüncü nesil mobil sistemler (3G) ihalesinin 7 Eylül 2007’de yapılmasına ilişkin kararının yürütmesinin durdurulması istemiyle dava açtı. Bu hafta hem 3G ihalesini bekleyeceğiz hem de Ankara 9. İdare Mahkemesinden gelmesi muhtemel olumsuz kararı.

Peki nedir 3G? Biraz açalım. 3G, sesten çok, veri iletimine odaklanma olarak niteleniyor. Bu teknolojinin kullanılmaya başlanması ile mobil telefonlar aracılığıyla yüksek hızda internet bağlantıları sağlanabileceği, bu sayede kullanıcıya hareket halinde iken sesin yanı sıra veri, resim, grafik ve benzeri bilgilerin yüksek hızlarda, başka bir deyişle “geniş bantta” iletilebileceği öngörülüyor.

3G teknolojisini kullanan terminal cihazının; telefon, bilgisayar, televizyon, çağrı cihazı, video-konferans merkezi, gazete, günlük, ajanda ve hatta kredi kartı olarak işlev göreceği ve günümüzde her yere taşınan cüzdan ya da kimlik gibi kullanıcının sürekli yanında bulunduracağı vazgeçilmez bir parçası haline geleceği tahmin ediliyor.

Şu anki durum ise biraz garip. Çünkü pek dillendirilmeyen önemli bir ayrıntı var. Bu ayrıntı ise yeni neslin altyapısı. Şu an Türkiye’de milyonlarca abone farkında değil ama  3G uyumlu telefon kullanıyor. Fakat işin operatör tarafı ise ayrı bir alem. Onlar bu yeni dönem için biraz canlarını sıksa da yeni altyapı yatırımları yapmak zorundalar. Ellerinde yeni baz istasyonları, yazılımlar, izinler, düzenlemeler, tarifeler, protokoller gibi sıkıcı ve oldukça uzun bir yapılacaklar listesi var.

7 Eylül’de ne olacak? Türkiye her biri 300 ile 500 milyon dolar arasında bir fiyattan beş firmaya 3G lisansı verecek. Şu an zaten var olan üç operatör; Turkcell, Avea ve Vodafone’un katılımı kesin gibi. Diğer iki firma ise yurt dışındandı. Bu iki firmanın birinin Japon kökenli NTT DoCoMo diğerinin ise Fransız Orange’ın olması ülkemizdeki operatörlerin oldukça canını sıktı. Çünkü NTT DoCoMo 3G’yi yıllardır kullanıyor ve bu konuda Japonya’da pazar lideri.

Ülkemizdeki operatörlerin mevcut altyapısı ise hiç iç açıcı değil. Özellikle Turkcell’in mevcut altyapısının tamamı bir markaya bağlı olduğu için 3G için yapacağı yatırımlarda da bu markayı kullanmak zorunda. Söz konusu marka ise Turkcell’in bu durumunu bildiği için fiyat indirmeye yanaşmıyor. Vodafone ve Avea ise yapmak zorunda olacakları 3G altyapısı konusunda daha şanslılar.

Şayet Turkcell, Vodafone ve Avea 3G altyapısı için bir araya gelerek 2 milyar doları geçeceği hesaplanan alt yapı yatırımlarını ayrı ayrı yapmak yerine, ortak bir altyapı kurmazlarsa korkarım beş yıl sonra edecekleri zararlardan sonra batmamak için devletin kapısına dayanacaklardır.

(Bu yazının bir kısmı 2 Eylül 2007 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)