Online oyunlar tehlikeli mi?

Bilgisayar oyunları, internetin hayatımıza iyice girmesiyle birlikte online bir karakter kazanmaya başladı. Bazı oyunlar sadece internet bağlantısı aracılığıyla oynanırken, bazılarında sadece gerektiğinde internete ihtiyaç duyuyor.

Son günlerde Erzurum’daki bir cinayetle gündeme gelen bilgisayar oyunlarının tehlikeli olup olmadığı tartışması nereye uzayacak kestiremiyoruz. Gerçi cinayet nedeninin gerçekten de bilgisayar oyunu Metin2 olup olmadığı henüz kesinleşmiş değil. Ancak biz yine de hem söz konusu oyun hem de genel olarak oyunlarla ilgili bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istiyoruz.

Bilgisayar oyunları, internetin hayatımıza iyice girmesiyle birlikte online bir karakter kazanmaya başladı. Bazı oyunlar sadece internet bağlantısı aracılığıyla oynanırken, bazılarında sadece gerektiğinde internete ihtiyaç duyuyor. Söz konusu Metin2 ise tamamen online bir oyun. Yani internet bağlantınız yoksa oynayamazsınız.

Türkiye’de yaygın olarak oynanan online oyunlardan biri olan “Metin2”, üç tane imparatorluk adına savaşan karakterlerden oluşuyor. Her karakterin kendine has özellikleri, efektleri, silahları bulunuyor. Yakın çevremde bu oyunu oynayan birçok insan var ve onların sohbetlerini sık sık dinlediğimde şaşırmıyorum desem yalan olur.

Para ödeniyor

Bu oyunda karakterin bölüm atlaması için oyuncunun ya para ödemesi ya da internet başında uzun süreler harcaması gerekiyor. Dolayısıyla bu oyunu oynayanların bir süper kahramana sahip olabilmesi için 1 yılı gözden çıkarmaları gerekiyor.

Daha kısa sürede kahraman sahibi olmak isteyenlerse ciddi paralar ödüyor. Bu para ödemeleri çeşitli şekillerde yapılıyor. Kontör gönderimi de bunlardan biri. Süper kahramanlar bu nedenle hacker’lar için cazip hale geliyor. Pek çok hacker, süper kahramanı olan oyuncuların şifresini kırıp kahramanını çalıyor ve internet ortamında daha az bir ücrete satıyor.

Yine ilk akla gelen çözüm oyunun yasaklanması oldu. Peki bu mümkün mü? TİB’in (Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı) bu konuda yaptığı açıklama şöyle: “İnternet üzerinden oynanan online oyunların, 5651 sayılı kanunun 8’inci maddesinde belirtilen ‘katalog suçlar’ kapsamında erişiminin engellenmesi mümkün görülmemektedir.

Ancak ‘İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “İlkeler” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasındaki ‘(1) Yayınlar;

a) İnsan onuruna, temel hak ve hürriyetlere saygılı olmalıdır.

b) Gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlakgelişimini zedeleyecek türden içeriklere yer vermemelidir.

c) Ailenin huzur ve refahını sağlayan hususlara zarar verecek nitelikte olmamalıdır.

ç) Kişileri, uyuşturucu madde bağımlılığı, fuhuş, müstehcenlik ve kumar gibi kötü alışkanlıklara teşvik edici olmamalıdır’ hükmü gereğince gerekli teknik inceleme ve hukuki değerlendirme neticesinde filtreleme yönüyle değerlendirilmesi mümkündür.” Bu cümlelerden anladığımız, yasaklama mümkün görünüyor. Fakat her şeyi yasaklayarak nereye varabiliriz. Bence yasaklamayı hiç düşünmeyip mantıklı başka çözümler bulalım.

Denetim şart ama…

Başlığımızdaki konuya dönersek… Online oyunlar tehlikeli mi? Sizlere vereceğim ilk cevap biraz klasik olacak. Ama bence en doğru cevap da bu. Her şeyin aşırısı tehlikelidir. Oyunların ne kadar tehlikeli olduğu ve hangi yaş kategorileri tarafından oynanabileceği ise uzman kuruluşlar tarafından zaten değerlendiriliyor.

Fakat ülkemizde böyle bir kuruluş yok. Dünyada ise şöyle yapılıyor: Online oyunların düzenlenmesi medya derecelendirme kuruluşları tarafından yapılıyor. Bunlardan en önemlileri ABD’de faaliyet gösteren ESRB ve AB ülkeleri tarafından oluşturulan PEGI…

Bağımlılık oluşturuyor

Metin2 oyunu ESRB tarafından +13 yaş, PEGI tarafından ise +12 yaş olarak derecelendirilmiş. Ancak yaygın kanaat bu oyunların bağımlılık oluşturduğu, dolayısıyla çocukları ve gençleri olumsuz etkileyebileceği şeklinde.

Bu olay aslında online oyunların denetiminin şart olduğunu gösterdi. Dolayısıyla gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel, ahlaki gelişimini zedeleyip zedelemediğinin, ailelere nasıl zarar verdiğinin tespitine karar verecek bir otoritenin kurulması gerekiyor.

Oyunların, bu otoritenin istihdam edeceği konunun uzmanlar tarafından değerlendirilmesinin uygun olacağı oldukça açık bir şekilde görülüyor.

(Bu yazının bir kısmı 15 Kasım 2009 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)