Türkiye’de ARGE ve Girişimcilik Yükseliyor
2013 başında, Antalya’daki bir girişimci konferansına katıldıktan sonra, Wall Street Journal’de “Türk Girişimciler Baydı” başlıklı yazı yazan Ben Rooney gibi kötümser düşünenler de var ama biz böyle görmüyoruz. Tabii ki her şeye pembe gözlüklerle de bakmıyoruz. Çünkü öncelikle, bu iş “bugünden yarına hemen oldu” denecek bir şey değil. Kültür değişikliği ve inanç gerektiriyor.
90 yıllık Cumhuriyet tarihinde, en büyük ARGE hamlesi AKP zamanında başladı. Ben kendi sektörümde olduğu için belirteyim, bunun bir tarafında kesinlikle BTK Başkanı Dr.Tayfun Acarer var. 3G ihalesi adeta bir milat oldu. BTK, Ulaştırma Bakanlığını desteğini de alarak, mal satacak olan firmaların ve mal alacak olan operatörlerin gözünün yaşına ya da baskılarına aldırmadan, 3G’ye yatırım şartı koydu.
Diğer yandan, yine bu dönemde, ARGE ile ilgili kanun ve mevzuattaki geliştirmeler çok olumlu diye düşünüyoruz. Gerçi daha geliştirilmesi gereken bir şeyler var. Ama bunların da zaman içinde gelişmesi beklenmelidir.
Savunma sanayinde de önemli bir yaklaşım var. Bir süredir alım yaparken “offset” denilen yöntemi uyguluyorlar. Yani ben malını alırım ama sen de ihtiyacın olan malların bir kısmını Türkiye’den alacaksın diyorlar.
Hep konuşulan; devlet teşvik vermeli konusunda da; AKP hükümetinin büyük bir çabası ve desteği oldu. İnkar edilemez.
Bunlar devlet tarafı; ama başta GSM firmaları olmak üzere TEB gibi bankalar ve Özyeğin gibi Üniversiteler de girişimciliği destekleyen programlar yapıyorlar. Bu ülkedeki kültürün değişmesi açısından çok faydalı. Başta da dediğim gibi sonuçlarını önümüzdeki yıllarda görüyor olacağız.
Ama en önemlisi gençler. Y nesli dediğimiz bu gençler arasından ilginç projeler çıkıyor. Bugün temizleyici, tamirci, araba bulmak, bozuk yolları görmek gibi akla hayale gelmeyen ama çok yararlı projeler üretenler var. Yetmez diyenler için belirtelim; firewall teknolojisi geliştirip 20 ülkeye satan firmalarımız ya da 3D Printer geliştiren gençlerimiz var.
Bunlar bir bütünün parçaları, devletin bu konudaki farkındalığı, Y nesli gençler ve internetin getirdiği olanaklar ve firmaların destekleri. Bugünden yarına değil ama yakın gelecekte, bu gelişmelerin meyvalarını göreceğiz.
Perşembe günü de, TÜİK 2013 yılına ait ARGE rakamlarını açıkladı. Rakamlar heyecan verici. Yılllarca “bizde ARGE yok ki” dedikten sonra bakıyoruz, son 5-6 yılda, ülkemizde müthiş bir atılım başladı. 2013 rakamı yüzde 10 yılda ARGE harcamalarının 2’ye katladığı ortaya çıkıyor. Bu da çok anlamlı bir rakam.
ARGE araştırmasında önemli hususlara da göz atalım, Ülkedeki ARGE harcamalarının yüzde 47,5’unu özel sektör yapmış. yüzde 42,1’ini Yüksek Öğretim ve yüzde 10,4’ünü ise kamu gerçekleştirmiş.
ARGE’nin finansmanını ise yüzde 26,6 kamu, yüzde 20,4 üniversiteler, yüzde 48,9’unu özel sektör ve kalanını diğer kaynaklar sağlamış.
ARGE’de “Tam Zaman Eşdeğeri (TZE)” cinsinden çalışan sayısı ise 2013 için 112,969 kişi olmuş. Bu rakam önceki yıla göre yüzde 7,5 artış anlamına geliyor. Çalışanların yüzde 51,7’si ticari kesimde, yüzde 37,7’si yüksek öğretimde, yüzde 10,6’sı ise kamuda yer almış.
En fazla ARGE personeli yüzde 22,2 olarak İstanbul’da istihdam edilirken, Tüm ARGE çalışanlarının yüzde 30,3’ü kadın olmuş.
ARGE harcamalarının yüzde 25’i ise Bilgisayar Programcılığı alanında yapılmış.
Yeterli mi? Tabii ki yetmez. Bu rakamları daha yukarı taşımalıyız.
(Bu yazının bir kısmı 14 Aralık 2014 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)